Từ lâu bà con ta đã có thói quen sử dụng phân hóa học, nhất là khi những nhà máy phân vi sinh, lân hữu cơ làm ăn kém hiệu quả không còn sản xuất nữa. Cùng với nạn phân chuồng dổm, phân đểu tràn lan thì nông dân không còn chú ý đến phân hữu cơ nữa. Đây là một nhận thức sai lầm mà nông dân cần nhanh chóng thay đổi.
–4 Nguyên tắc trong sử dụng phân bón
Đa số diện tích cây cà phê ở Đak Lak đã trồng cách đây hơn 20 năm. Nên trong quá trình chăm sóc bà con đã rút ra được những kinh nghiệm nhất định cho vườn cà phê của mìnhđể sử dụng phân bón tiết kiệm và có hiệu quả. Điều đáng nói ở đây là việc sử dụng phân bón ngày càng thiếu hợp lí, cân đối giữa phân hữu cơ và phân vô cơ. Đặc biệt trong khoảng 5 năm trở lại đây lượng phân hữu cơ ngày càng khan hiếm, lại xuất hiện thêm nạn phân giả, phân đểu làm bà con tốn tiền vô ích mà còn kéo theo hệ lụy là một số vườn cà phê bị hư hại nặng, phục hồi rất tốn kém nên nhiều bà con chỉ chú trọng bón phân hóa học.
Trước đây trong tỉnh có một số nhà máy phân lân hữu cơ, lân vi sinh và nguồn phân chuồng từ các buôn làng còn có thêm nguồn phân từ các tỉnh khác đưa về và phân cá (xác bả từ việc chế biến nước mắm) … Nay lượng phân chuồng trong tỉnh ít dần, các nhà máy đóng cửa vì làm ăn kém hiệu quả, nguồn phân từ tỉnh ngoài hầu như không còn nữa bởi nhiều lí do, trong đó phải kể trước tiên là giá cước vận chuyển quá cao.
Gần đây các nhà khoa học khuyến cáo bà con nên tăng cường sử dụng phân bón lá. Việc sử dụng phân bón lá giúp cây hấp thu dưỡng chất nhanh tránh được thất thoát do quá trình bay hơi hoặc rửa trôi của phân hóa học. Các chất vi lượng trong phân bón lá cũng dễ dàng có hiệu quả hơn khi bón vào đất. Đồng thời việc sử dụng phân bón lá làm hạn chế bớt tác động xấu của phân hóa học đối với đất đai và môi trường, tiết kiệm được phí vận chuyển, tiền mua phân bón và lượng nhân công đáng kể. Khi các nhà khoa học đã khuyến cáo thì bà con nên áp dụng vì đó là những tiến bộ mới. Bà con nên sử dụng phân bón lá chia làm ít nhất là 2 lần trong mùa mưa, khi độ ẩm trong vườn cao sẽ thấy hiệu quả tức thì.
Việc bón phân hóa học cũng có những hạn chế nhất định. Trước hết là thói quen sử dụng phân hỗn hợp NPK hơn là phân đơn,. Do dễ sử dụng, không cần tính toán phức tạp về số lượng các đơn chất cần thiết. Hay nếu có sử dụng phân đơn thì bà con cũng truyền nhau kinh nghiệm phối trộn theo tỉ lệ mà không căn cứ vào nhu cầu của cây cà phê theo từng giai đoạn hay căn cứ vào từng vườn, từng chất đất cụ thể. Có thể nói có bao nhiêu hãng phân hay bao nhiêu loại phân hỗn hợp thì có bấy nhiêu cách sử dụng của bà con. Đây là những thất thoát, tốn kém vô hình mà bà con không thể lường hết được.
Điều quan trọng nhất trong quá trình bón phân cho cây cà phê là phải biết được nhu cầu của cây trong từng thời kỳ sinh trưởng như bón lót cho trồng mới, cho thời kỳ kiến thiết cơ bản, thời kỳ kinh doanh…và trong từng giai đoạn nhất định mà sử dụng phân bón hợp lý.
Hiện nay, bên cạnh việc chọn giống, cải tạo vườn cà phê, sản xuất theo hướng bền vững thì đa số vườn cà phê đã tiến đến giai đoạn già cổi, năng suất bắt đầu giảm sút nên rất cần việc cân đối phân bón góp phần cải tạo đất. Khi chưa có điều kiện để thay thế, trồng mới hoặc còn có thể chăm bón để kinh doanh thêm một thời gian nữa thì việc cải tạo đất phải đặt lên hàng đầu, trong đó việc sử dụng phân hữu cơ mang tính quyết định.
Rất mong được bà con góp ý và cùng thực hiện.
