Chủ tịch Ủy ban quân sự Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ John McCain đang đề nghị chính quyền Mỹ cung cấp viện trợ quân sự cho các nước Đông Nam Á để phó với các thách thức lãnh thổ của Trung Quốc.
Ông McCain đã đề xuất bổ sung, thay đổi Đạo luật ủy quyền Quốc phòng Mỹ năm 2016 dự kiến sẽ được thông qua vào cuối năm nay, dưới tên gọi là “sáng kiến Biển Đông” nhằm cung cấp viện trợ quân sự cho các quốc gia Đông Nam Á.
Sáng kiến này cho phép Mỹ cung cấp 425 triệu USD trong 5 năm cho các quốc gia gồm Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Philippines bằng “thiết bị, vật tư, đào tạo và xây dựng quân sự quy mô nhỏ”.
Việc sửa đổi này đã được thông qua ở ủy ban Quân sự Thượng viện vào ngày 14.5, với số phiếu gần như tuyệt đối của các nghị sĩ Mỹ. Tuy nhiên nó vẫn cần phải được sự chấp thuận của Thượng viện và Hạ viện, trong cuộc bỏ phiếu về dự luật này vào cuối năm nay.
Đề nghị của ông McCain đưa ra giữa lúc căng thẳng Biển Đông đang tăng cao, nơi Trung Quốc ngày càng cho thấy âm mưu sử dụng “sức mạnh cơ bắp” trong việc thúc đẩy tuyên bố chủ quyền đối với các vùng lãnh thổ đang tranh chấp với một số quốc gia Đông Nam Á.
Vào ngày 29.5, Mỹ cho biết Trung Quốc đã lắp đặt hai hệ thống pháo phản lực trên một hòn đảo nhân tạo ở Biển Đông, một động thái mà McCain gọi là “đáng lo ngại và leo thang xung đột”.
Mc.Cain từng là cựu binh Mỹ trong chiến tranh Việt Nam, đã nói trong một cuộc họp báo tại Thành phố Hồ Chí Minh rằng Mỹ cần thiết phải đưa ra “biện pháp nhất định để cản trở hoạt động của Trung Quốc” một tiếng nói cho thấy sự hòa giải giữa hai cựu thù trong quá khứ.
Washington đã lo ngại quy mô và phạm vi cải tạo đất của Trung Quốc ở Biển Đông. Mỹ cho rằng Trung Quốc đã mở rộng diện tích bất hợp pháp lên tới 810 ha trên năm hòn đảo nhân tạo tại Trường Sa của Việt Nam và chỉ từ đầu năm tới nay Bắc Kinh đã mở rộng tới 600 ha.