Tuy cây tiêu mới được trồng chưa lâu nhưng bà con nông dân ở Đăk Nông đã biết thâm canh hợp lý giúp phòng, trừ dịch hại trên cây tiêu đầy đủ nên ngày càng có nhiều hộ trồng tiêu đạt năng suất cao.
Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có 11.280 ha hồ tiêu, sản lượng đạt 11.777 tấn. Đáng chú ý là thời gian qua, đa số các vườn cây tiêu đều được bà con thâm canh cao và đạt năng suất khá lớn, có vườn tiêu đạt năng suất bình quân 5 kg/trụ. Thậm chí, nhiều vườn tiêu của bà con còn đạt trên 10 kg/trụ. Như vậy, nếu trồng với mật độ 1.600 trụ/ha thì sản lượng tiêu tương ứng là 8 tấn. Để đạt được năng suất này, nhiều hộ trồng tiêu ở các địa phương trong tỉnh đã áp dụng các biện pháp thâm canh hợp lý, tăng cường giải pháp bón phân cân đối để cung cấp chế độ dinh dưỡng cho cây tiêu đã được bà con quan tâm đúng mức.
Theo ông Nguyễn Văn Hiếu, một hộ trồng tiêu lâu năm ở xã Nâm N’Jang (Đắk Song) thì để vườn tiêu phát triển ổn định, gia đình ông đã trồng cây tạo bóng mát để điều tiết năng suất cũng như cải tạo hệ thống thoát nước tốt cho vườn tiêu… Trong đó, hệ thống thoát nước là yêu cầu hàng đầu. Vì thế, ông Hiếu đã thiết kế ngay khi lập vườn, nhất là đối với những vị trí mặt đất không được bằng phẳng. Nhờ điều tiết nước tốt nên vườn tiêu không bị ứ đọng nước, tránh được trường hợp tổn thương cho rễ tiêu và nấm bệnh xâm nhiễm nên vườn tiêu luôn xanh tốt và đạt năng suất khá cao. Ngoài việc trồng cây che bóng, nhiều hộ trồng tiêu còn chú trọng đến khâu làm đất. Ông Nguyễn Văn Dũng ở xã Đắk Sin (Đắk R’lấp) cho biết: “Qua tài liệu, sách báo tôi thấy, lâu nay, tập quán làm bồn sâu khi trồng để sử dụng bồn như là nơi chứa phân trong mùa mưa, chứa nước trong mùa khô là điều kiện lý tưởng để sâu bệnh tấn công. Do vậy, tôi đã tạo cho vườn tiêu có một chân nền đất lý tưởng và trồng thêm hoa vạn thọ, cây lạc dại nhằm ngăn cản sự lây lan của sâu hại cũng như cải tạo đất”. Cũng theo ông Dũng, thông thường, cây tiêu không cần lượng nước tưới nhiều trong mùa khô, mỗi lần tưới chỉ cần từ 100-120lít/trụ. Vì thế không cần làm bồn quá sâu nhằm tạo điều kiện thoát nước cho vườn trong các đợt mưa lớn dài ngày. Ngoài ra, vườn tiêu cũng cần được tạo tỉa thông thoáng, cắt bỏ các cành tiêu mọc sát đất và các dây thân vô hiệu mọc ra từ tán. Cây trụ sống cần được rong tỉa thật thoáng trong mùa mưa. Các bộ phận cây tiêu bị bệnh cần được dọn sạch khỏi vườn để tiêu hủy. Nhờ vậy, vườn tiêu của gia đình ông luôn đạt từ 6-7 tấn tiêu/ha/năm.
Sâu bệnh hại trên cây tiêu là một vấn đề cực kỳ khó khăn mà người sản xuất phải đối đầu khi trồng loại cây này. Theo Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh thì một số loại sâu bệnh hại nguy hiểm có thể làm vườn tiêu suy kiệt nhanh chóng, thậm chí bị hủy hoại. Trong nhiều trường hợp, trên cây tiêu xuất hiện cả 3 nhóm đối tượng là rệp sáp, tuyến trùng và nấm bệnh thì bà con cần có sự kiểm tra, phòng trừ một cách tổng hợp. Ngoài ra, tại các vườn tiêu còn thiếu các dưỡng chất như calcium, ma-nhê, đạm, kali… nên bà con cần theo dõi và cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây. Ông Lê Văn Khoen ở xã Thuận Hạnh (Đắk Song) cho biết: “Rệp sáp hại rễ tiêu là loài gây hại nguy hiểm và khó phòng trị vì nó tấn công phần rễ tiêu dưới mặt đất. Khi hại nặng, rệp sáp làm thành các măng xông dày chung quanh rễ tiêu và ẩn náu bên trong nên phải dùng các loại thuốc hóa học có tinh dầu có thể thấm hoặc phá hủy lớp măng xông này để diệt rệp sáp. Còn bệnh vàng lá chết chậm, chết nhanh do tuyến trùng là một trong những bệnh hại nguy hiểm nhất của cây tiêu. Bệnh này phát sinh trên hệ thống rễ bị tổn thương nên cây mất khả năng hút nước và dinh dưỡng làm suy kiệt dần và có thể chết. Bệnh lây lan nhanh trong đất và tác nhân gây bệnh tồn tại lâu trong đất. Do vậy, đối với bệnh chết nhanh do nấm Phytophthora capsici gây ra thì gia đình tôi thường sử dụng các loại thuốc Aliette, Ridomil, Funguran, Bordeaux 2% phun lên cây hoặc tưới 2-3 lít/gốc. Còn bệnh thán thư thì nên dùng Carbendazim, Thio M, Topsin M, Bendazol, SCORE 250 EC để phun…”.
Tuy nhiên, đối với các loại sâu bệnh hại nguy hiểm trên cây tiêu, người dân nên thực hiện phương châm: “Phòng bệnh là chính, phát hiện sớm để chữa trị kịp thời”. Chỉ dùng đơn độc biện pháp hóa học (thuốc bảo vệ thực vật) thường ít hiệu quả, bà con cần áp dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) cùng với các biện pháp như chọn giống, canh tác, biện pháp sinh học, hóa học để khống chế nguồn sâu bệnh hại dưới ngưỡng gây hại, bảo vệ được thiên địch, giữ cân bằng về mặt sinh học, không gây ô nhiễm môi trường sinh thái…
Theo Văn Tâm (Báo Đăk Nông điện tử)