Một nguồn tin từ Hàn Quốc khẳng định rằng Samsung sẽ ra mắt phiên bản Z Fold6 mới vào ngày 25/9 tới với thiết kế mỏng hơn và màn hình cũng to hơn hiện tại. Chiếc máy mới có thể chỉ mỏng 10mm mà thôi, trong khi Z Fold6 hiện đang là 12,1mm.
Để có thể giảm thêm độ dày cho máy gập, Samsung được cho sẽ bỏ đi lớp digitizer, vốn dùng để hỗ trợ bút S Pen, như vậy thì Z Fold6 Slim này sẽ không thể dùng với bút ngoài. Màn hình trong của máy sẽ tăng lên thành 8″ (từ 7″6) trong khi màn hình ngoài sẽ là 6″5 (từ 6″3). Nguồn tin nói giá bán của máy tại Hàn Quốc sẽ là hơn 2000 USD, chưa rõ Samsung sẽ bán nó toàn cầu hay chỉ dành cho một số thị trường như Hàn Quốc hay Trung Quốc.
Xiaomi hôm thứ 4 đã công bố báo cáo kinh doanh quý 2 với doanh thu cao hơn dự kiến, đồng thời lần đầu tiên tiết lộ doanh số và doanh thu của đơn vị kinh doanh ô tô. Trong quý 2, Xiaomi ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu 32%, đạt 88,9 tỷ NDT, vượt qua dự báo của các nhà phân tích là 85,8 tỷ NDT. Với mảng ô tô, công ty đã bán được 27.307 chiếc xe điện, mang về 6,2 tỷ NDT, tương đương khoảng 868,7 triệu USD. Tuy nhiên, mảng ô tô của Xiaomi vẫn chưa có lãi. Bộ phận này báo cáo lỗ ròng điều chỉnh 1,8 tỷ NDT trong quý, với tỷ suất lợi nhuận gộp là 15,4%. Điều này có nghĩa là công ty đang chịu mức lỗ khoảng 65.917 NDT, tương đương hơn 9.200 USD, cho mỗi xe bán ra. Trong buổi họp báo cáo thu nhập, Chủ tịch Xiaomi Lu Weibing cho biết khi lượng xuất xưởng tăng lên thì lợi nhuận của đơn vị này dự kiến sẽ được cải thiện theo thời gian. Ông cũng bày tỏ sự tự tin vào việc Xiaomi sẽ đạt mục tiêu sản xuất 120.000 xe điện vào cuối năm nay. Từ tháng 6, công ty đã áp dụng các biện pháp tăng ca để đảm bảo lượng giao hàng hàng tháng vượt qua con số 10.000 đơn vị. Xiaomi lần đầu công bố tham gia vào lĩnh vực xe điện vào năm 2021 nhằm đa dạng hoá nguồn doanh thu. Công ty bắt đầu xuất xưởng những chiếc xe điện SU7 đầu tiên vào đầu tháng 4 với định giá cạnh tranh với các sản phẩm của Tesla.
Mảng chủ chốt là smartphone cũng thể hiện tốt trong quý 2. Lượng xuất xưởng smartphone của Xiaomi đã tăng trưởng 27,4%, đạt 42,3 triệu đơn vị trong quý, giúp công ty chiếm được 14,8% thị phần và vươn lên vị trí thứ 3 thị trường, theo IDC. Tại thị trường lớn nhất là Trung Quốc thì lượng xuất xưởng cũng đã tăng 16,5%. Thu nhập ròng đã điều chỉnh của công ty là 6,18 tỷ NDT, vượt qua ước tính của các nhà phân tích là 4,8 tỷ NDT.
Huyện Chư Sê được thành lập ngày 17-8-1981 theo Quyết định số 34-QĐ/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) trên cơ sở sáp nhập 7 xã của huyện Chư Prông và 5 xã của huyện Mang Yang cũ. Đến tháng 12-2009, huyện Chư Sê chia tách thành 2 huyện Chư Sê và Chư Pưh.
Trong những năm đầu thành lập, huyện Chư Sê tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế-xã hội. Thực hiện định canh, định cư, cải tạo nông nghiệp, tập trung sản xuất lương thực, thực phẩm; đầu tư phát triển giao thông, mở rộng mạng lưới lưu thông phân phối; đẩy mạnh phát triển y tế, văn hóa, giáo dục; phát động quần chúng truy quét FULRO, xây dựng lực lượng vũ trang cơ sở, ổn định an ninh chính trị và xây dựng hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Dù còn nhiều khó khăn nhưng với những nỗ lực trong việc phát động toàn dân bắt tay vào xây dựng cuộc sống mới, Đảng bộ, quân và dân các dân tộc huyện Chư Sê đã đạt được những thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống người dân, cơ bản đã giải quyết nạn đói kinh niên và dịch bệnh.
Huyện bắt tay vào quy hoạch và xác định đúng mục tiêu phát triển, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng sản xuất, thương mại và dịch vụ, tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện, y tế và giáo dục để khắc phục khó khăn, tạo nền tảng cho kinh tế phát triển đi lên.
Trên cơ sở triển khai thực hiện 3 chương trình kinh tế lớn của Trung ương lúc bấy giờ (lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu), huyện tập trung phát triển thủy lợi để làm lúa nước 2 vụ, giảm diện tích lúa rẫy, chuyển diện tích bắp giống địa phương sang trồng bắp lai, mì giống mới, các dòng cà phê mới.
Thị trấn Chư Sê ngày càng khang trang, hiện đại. Ảnh: Q.T
Những năm gần đây, huyện đã triển khai thực hiện các chủ trương, đề án có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế-xã hội; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, khai thác tốt các tiềm năng, lợi thế trong và ngoài huyện, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng dần tỷ trọng các ngành công nghiệp, xây dựng, thương mại, dịch vụ; ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thâm canh để tăng năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.
Tập trung đầu tư phát triển, nâng cấp chỉnh trang đô thị theo định hướng của tỉnh, đi đôi với thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Đến nay, huyện có 12/14 xã đạt chuẩn nông thôn mới, thị trấn Chư Sê được công nhận đô thị loại IV. Huyện phấn đấu đến năm 2030 trở thành thị xã theo quyết định phê duyệt của tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2025.
Huyện chủ động, tích cực thu hút các nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp; tạo tiền đề phát triển Khu Công nghiệp Nam Pleiku, Cụm Công nghiệp Chư Sê; phát triển năng lượng tái tạo với phát triển du lịch; xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng đô thị Chư Sê.
Tính đến cuối năm 2023, tổng giá trị sản xuất đạt 14.759,03 tỷ đồng. Thu nhập bình quân đầu người đạt 70,82 triệu đồng/năm. Cơ cấu cây trồng, vật nuôi được chuyển đổi theo hướng sản xuất hàng hóa, quy mô lớn, ứng dụng khoa học kỹ thuật. Tập trung chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang trồng các loại cây có giá trị kinh tế. Đến nay, toàn huyện có khoảng 2.095,26 ha cây trồng được ứng dụng công nghệ cao, chiếm 5,43% tổng diện tích gieo trồng.
Ngoài ra, huyện đã hình thành và phát triển vùng nguyên liệu mía tại xã Hbông với diện tích 1.057 ha. Toàn huyện có 28 trang trại nông nghiệp sản xuất các cây dược liệu, rau, nấm và các trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm; 15 sản phẩm được chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP; 6 dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được UBND tỉnh chấp nhận chủ trương đầu tư… Chương trình xây dựng nông thôn mới từng bước mang lại những kết quả tích cực, tạo nên diện mạo mới, sức sống mới trên quê hương Chư Sê.
Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị có những chuyển biến tích cực gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Người đứng đầu cấp ủy thực hiện tốt việc tiếp dân, đối thoại, giải quyết những phản ánh, kiến nghị của người dân; kịp thời phát hiện, uốn nắn, chấn chỉnh, xử lý kịp thời đối với những cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh.
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Đảng bộ huyện đã kết nạp 889 đảng viên mới, đạt 88,9% chỉ tiêu nghị quyết. Công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng được triển khai quyết liệt; công tác dân vận trong hệ thống chính trị có nhiều đổi mới và đạt nhiều kết quả tích cực.
Trải qua 43 năm xây dựng và phát triển với biết bao mồ hôi, công sức, các thế hệ cán bộ, đảng viên và đồng bào các dân tộc huyện Chư Sê đã bền gan, vững chí vượt qua mọi khó khăn, thử thách để xây dựng huyện nhà ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Các thế hệ cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ huyện nguyện tiếp tục phát huy truyền thống, tập trung khai thác tốt các tiềm năng, thế mạnh của địa phương, triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chương trình, kế hoạch về chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển nông-lâm nghiệp, thương mại-dịch vụ; tập trung phát triển các dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, khơi dậy khát vọng vươn lên của người dân trong giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
Tin tưởng rằng, với truyền thống đoàn kết, tự lực, tự cường, vượt qua mọi khó khăn, thách thức và không ngừng đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc huyện Chư Sê sẽ hiện thực hóa khát vọng trở thành vùng kinh tế động lực phía Nam của tỉnh.
Hoạt động này nhằm giúp nông dân đa dạng hóa cây trồng, tăng độ che phủ cho vườn cà phê, tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích, giảm phát thải khí nhà kính.
Hàng trăm hộ nông dân được hỗ trợ cây giống tại xã Chư Đăng Ya. Ảnh: Đ.L.
Trong khuôn khổ dự án “Thúc đẩy ứng dụng phương thức sản xuất cà phê bền vững theo hướng giảm phát thải khí nhà kính trong vùng nguyên liệu của Chi nhánh Công ty Cổ phần Mascopex tại tỉnh Gia Lai”, dự án được tài trợ bởi Tập đoàn JDE Peets. Công ty Mascopex Chi nhánh Gia Lai đã phối hợp với Trung tâm phát triển cộng đồng (CDC) tổ chức cấp phát 4.000 giống cây mắc ca và cây rừng cho nông dân 2 xã Chư Đăng Ya và Ia Ka (huyện Chư Păh tỉnh Gia Lai).
Các cây giống được chọn lựa kỹ để đem đến tay bà con nông dân những cây to khỏe nhất. Cũng trong dịp này, các chuyên gia CDC phối hợp với chuyên gia của Trung tâm nghiên cứu và phát triển hồ tiêu Gia Lai, hướng dẫn về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây măc ca cho nông dân để việc trồng và chăm sóc cây đạt hiệu quả cao.
Những cây giống tốt nhất được trao đến tay bà con. Ảnh: Đ.L.
Ông Đỗ Ngọc Sỹ, Giám đốc bền vững của JDE Peets chp biết JDE Peets mong muốn đồng hành và đóng góp một phần vào việc hỗ trợ phát triển sinh kế, nhằm thúc đẩy phát triển bền vững tại địa phương. Dự án này chủ yếu hỗ trợ cây giống cà phê và một số loại cây ăn trồng xen, cây ăn quả và cây rừng. Thời gian tới, dự án sẽ hỗ trợ cây cà phê và các loại cây trồng khác.
“Theo kế hoạch trong giai đoạn từ 2022 đến 2025, số lượng cây cà phê được cấp phát khoảng 150.000 cây đến từ các chương trình hỗ trợ của địa phương và khoảng 8.000 cây trồng xen và cây rừng được dự án hỗ trợ. Hoạt động này góp phần quan trọng cải thiện cảnh quan, bảo vệ môi trường, hướng đến canh tác cà phê bền vững, gắn với mục tiêu sản xuất giảm phát thải”, ông Sỹ cho biết.
Tự ủ đạm cá hữu cơ để bón cho cây trồng, không ít nông dân ở huyện Chư Păh (tỉnh Gia Lai) đã làm giàu trên chính những vùng đồi quê hương mình.
Bổi bổ đất, giảm chi phí, tăng lợi nhuận
Ở tổ dân phố 1, thị trấn Phú Hòa (huyện Chư Păh, Gia Lai), gia đình ông Đặng Thanh Vân có trang trại rộng hơn 3ha trồng cà phê, ổi, nhãn, dừa… Trước đó, cũng như hầu hết nông dân nơi đây, gia đình ông hầu như chỉ biết đến các loại phân bón vô cơ để bón cho vườn cây, khi có sâu bệnh thì xả láng dùng thuốc bảo vệ thực vật.
Vườn cây ăn quả của ông Đặng Thanh Vân (tổ dân phố 1, thị trấn Phú Hòa, huyện Chư Păh, Gia Lai) luôn phát triển rất khỏe nhờ được bón đạm cá. Ảnh: Đăng Lâm.
Thời gian đầu cây phát triển rất nhanh. Tuy nhiên chỉ mấy năm sau, đất bị “ngộ độc” vì phải “ăn” một lượng lớn phân bón vô cơ và thuốc bảo vệ thực vật chứa nhiều hóa chất độc hại. Theo đó vườn cây xuống cấp rất nhanh, năng suất giảm rõ rệt theo từng năm. “Không chỉ đất và vườn cây bị ‘ngộ độc’ vì phân, thuốc hóa học, mà sức khỏe con người chắc chắn cũng bị ảnh hưởng do phải thường xuyên tiếp xúc với những chất độc hại’, ông Vân nói.
Nhận thức được điều trên, ông Vân bắt đầu mày mò tìm hiểu trên sách báo, đồng thời đi học hỏi kinh nghiệm từ những hộ gia đình đã tự sản xuất phân hữu cơ để bón cho vườn cây trước đó. Cuối cùng, ông cũng đã tự biết cách ủ đạm cá, làm ra chế phẩm sinh học để bón cho vườn cây của gia đình.
“Diện tích đất canh tác của gia đình tôi nằm dưới chân núi, có độ dốc nên bề mặt thường xuyên bị rửa trôi. Vùng đất này toàn sỏi đá chứ không màu mỡ như những nơi khác. Do vậy tôi đặc biệt chú trọng bón phân hữu cơ để cải thiện chất lượng đất, đồng thời bổ sung chất dinh dưỡng hợp lý cho cây trồng”, ông Vân cho biết. Ngoài việc sử dụng phân chuồng ủ hoai, ông Vân còn mua đạm cá về tự ủ trong những chiếc thùng phuy to, cho ra chế phẩm sinh học để bón cho vườn cây.
Cũng theo ông Vân thì sử dụng đạm cá có rất nhiều lợi ích. Trước tiên giúp cân bằng độ pH cho đất, tạo môi trường tốt cho các vi sinh vật phát triển, mang lại hiệu quả lâu dài, bền vững, vườn cây ăn quả của gia đình ông luôn phát triển xanh tốt vượt trội. Mỗi năm sau khi trừ chi phí, gia đình ông thu về khoảng 800 triệu đồng từ vườn cây.
Với cách tự ủ đạm cá làm phân bón, gia đình ông Vân đã tiết kiệm được rất nhiều chi phí so với trước đó. So với các loại phân khác, cây trồng được bón thêm phân cá trở nên tươi tốt, cho nhiều trái và ít khi bị sâu bệnh. Mô hình sản xuất, chăm bón cây trồng bằng đạm cá tự ủ của gia đình ông đang thu hút nhiều nhà nông tới tham quan, học tập…
Ở thôn 2, xã Nghĩa Hòa (huyện Chư Păh), gia đình ông Phan Văn Chạo sở hữu 6ha cà phê xen canh các loại cây ăn quả như sầu riêng, bơ, chôm chôm… Những năm trước đây, ông Chạo thường dùng các loại phân vô cơ để bón cho cây trồng nên chi phí đầu tư lớn. Năm 2022, sau khi được biết về ứng dụng công nghệ sinh học bằng cách tự ủ đạm cá làm phân vi sinh, gia đình ông dần chuyển sang sử dụng loại phân bón hữu cơ này để bón thêm cho vườn cây.
Ông Chạo cho biết: “Là người có niềm đam mê với cây cà phê, tôi luôn tìm tòi, học hỏi các phương thức sản xuất tiên tiến nhất để áp dụng, đặc biệt là các phương pháp canh tác theo hướng hữu cơ. Từ khi sử dụng thêm đạm cá tự ủ, vườn cây của gia đình luôn xanh tốt và cho năng suất cao, 6ha cây trồng các loại cho thu nhập hơn 1 tỷ đồng/năm”.
Việc tự ủ đạm cá đã giúp đất được bồi bổ, cây phát triển khỏe, tiết kiệm được chi phí. Ảnh: Đăng Lâm.
Theo ông Chạo, ban đầu, ông học hỏi cách ủ đạm cá từ các hội thảo, tập huấn và tìm hiểu thêm trên các phương tiện thông tin đại chúng. Theo đó, ông mua một số thùng nhựa lớn để tự sản xuất phân cá vi sinh. Sau đó mua phế phẩm các loại cá tươi từ chợ và tiến hành ngâm ủ kết hợp với Humic cùng trứng, chuối… Một tháng sau, mang đạm cá ra pha với nước với liều lượng thích hợp để bón cho cây trồng. “Trong cá chứa nhiều protein, kết hợp với men vi sinh sẽ giúp cây trồng hấp thu tốt hơn. Bên cạnh đó, nó còn giúp đất màu mỡ, tơi xốp”, ông Chạo nhận xét.
Đất khỏe, cây khỏe, môi trường sạch
Chủ tịch Hội Nông dân huyện Chư Păh, ông Võ Xuân Bảo cho biết, sau khi hội phối hợp cùng một số đơn vị tổ chức các cuộc hội thảo, tập huấn cho hội viên về phương pháp ủ đạm cá hữu cơ, một số hộ nông dân trên địa bàn đã tự ủ đạm cá bón cho cây trồng. Phương pháp này mang lại rất nhiều lợi ích như cải tạo độ phì của đất, giúp phát triển tốt hệ sinh vật trong đất, làm đất tơi xốp… Theo đó, vườn cây phát triển tốt, sinh trưởng khỏe, đồng thời hạn chế được nguồn sâu bệnh.
Nông dân ở huyện Chư Păh (Gia Lai) ngày càng có ý thức trong việc canh tác bền vững. Ảnh: Đăng Lâm.
“Qua đánh giá của các nhà vườn, việc tự ủ đạm cá làm phân bón hữu cơ đã mang lại nhiều hiệu quả tích cực cho vườn cây, cụ thể như giảm chi phí phân bón mà vẫn đảm bảo năng suất, chất lượng sản phẩm cây trồng tốt hơn nhờ không có tồn dư của hóa chất từ phân bón vô cơ”, ông Bảo chia sẻ.
Cũng theo ông Bảo, ngoài việc tự ủ đạm cá làm phân bón, nhiều hộ nông dân còn biết biến chất thải, phụ phẩm nông nghiệp, rác thải hữu cơ trong sinh hoạt thành phân bón cho cây trồng, đặc biệt là sản xuất phân bón hữu cơ từ trùn quế và sâu canxi. “Đây là xu hướng làm nông nghiệp thông minh, giúp vườn cây phát triển khỏe và bền vững, giảm ô nhiễm môi trường, giảm được chi phí đầu tư phân bón, cho hiệu quả kinh tế cao hơn”, ông Bảo khẳng định.
Công ty TNHH Ánh Dương Tây Nguyên là một trong rất nhiều đơn vị luôn đồng hành với nông dân Tây Nguyên, đặc biệt là trong lĩnh vực canh tác nông nghiệp bền vững. Nhận thức được những lợi ích to lớn mang lại từ việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp sẵn có, đơn vị đã hướng dẫn bà con nông dân trong vùng biết cách tự làm ra những sản phẩm phân bón hữu cơ để bón cho vườn cây của gia đình.
Anh Nguyễn Công Hoàng Gia, Giám đốc Công ty TNHH Ánh Dương Tây Nguyên cho biết: “Với những vùng đất gò đồi thường xuyên bị rửa trôi, việc sử dụng các chế phẩm sinh học làm phân bón không chỉ tiết kiệm chi phí, cải tạo môi trường mà còn giúp phân bón thấm lâu trong đất, theo đó vườn cây phát triển bền bỉ hơn”.
Ông Đặng Thanh Vân với những can đạm cá tự ủ để bón cho vườn cây. Ảnh: Đăng Lâm.
Cũng theo anh Gia, ủ đạm cá với chế phẩm vi sinh ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong canh tác nông nghiệp. Hiện có rất nhiều cách ủ đạm cá đơn giản, cho hiệu quả cao mà bà con có thể áp dụng. Một số phương pháp tiêu biểu có thể kể đến như ủ phân cá với chế phẩm Emgro (EM gốc); ủ phân cá với men ủ Emzeo; ủ kết hợp Humic với cá, trứng, sữa, chuối…
Chủ tịch Hội Nông dân huyện Chư Păh, ông Võ Xuân Bảo cho biết, việc bà con biết cách tự ủ đạm cá làm phân bón cho vườn cây là một bước tiến mới, làm thay đổi tập quán canh tác, giảm chi phí, tăng lợi nhuận, cải tạo môi trường, đặc biệt là đối với những vùng đất gò đồi ở địa phương. “Đơn vị sẽ phối hợp cùng các địa phương, các ngành liên quan khuyến khích bà con phát triển, nhân rộng mô hình này”, ông Bảo khẳng định.
Anh Nguyễn Công Hoàng Gia cho biết: “Đạm cá đang trở thành một trong những loại phân hữu cơ được khuyến khích sử dụng nhiều nhất trong sản xuất nông nghiệp hiện nay. Theo đó, tăng cường sử dụng đạm cá sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm độc đất trồng, giảm ô nhiễm nguồn nước, không khí, từ đó đảm bảo môi trường sống và giúp cây trồng phát triển tốt nhất”.
Ngày 16/8, Công ty TNHH MTV Cao su Chư Sê (Gia Lai) tổ chức lễ kỷ niệm 40 năm thành lập (17/8/1984 – 17/8/2024). Tham dự buổi lễ có ông Trần Công Kha, Chủ tịch Hội đồng quản trị, ông Lê Thanh Hưng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, lãnh đạo tỉnh Gia Lai cùng lãnh đạo các sở ngành, đơn vị đối tác…
Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc chuyển hướng phát triển cao su từ miền Đông Nam bộ lên Tây Nguyên và Duyên hải miền Trung, với mục tiêu xây dựng kinh tế kết hợp an ninh quốc phòng, tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số; phủ xanh đất trống đồi núi trọc. 40 năm trước, theo phương thức gà mẹ đẻ gà con, đoàn cán bộ 19 người từ Công ty Cao su Dầu Tiếng lên thành lập Công ty Cao su Chư Sê, theo quyết định số 71/TCCB-QĐ ngày 17/8/1984 của Tổng Cục Cao su (nay là Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam).
Ông Lê Thanh Hưng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam phát biểu tại lễ kỷ niệm. Ảnh: PV.
Nhiệm vụ ban đầu của công ty là khai hoang, trồng mới, khai thác và chế biến cao su trên địa bàn huyện Chư Sê, qua đó tạo công ăn, việc làm cho nhân dân địa phương, đặc biệt là người đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ. Từng bước nâng cao đời sống cho người lao động, giải quyết an sinh xã hội, góp phần cùng với địa phương giữ vững an ninh, quốc phòng.
Trải qua 40 năm xây dựng và phát triển với bao thăng trầm cùng sự đóng góp của các thế hệ cán bộ công nhân viên, đến nay, Công ty Cao Su Chư Sê đang quản lý 7.535ha cao su với 977 cán bộ và người lao động. Trong đó, lao động là người đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 62,7%; lao động nữ chiếm 63,53%. Công ty có 8 đơn vị phụ thuộc, gồm: 5 nông trường cao su; 1 xí nghiệp cơ khí – chế biến; 1 trung tâm y tế và 1 khu công nghiệp. Công ty đầu tư góp vốn vào Công ty Cổ phần Cao su Chư Sê – Kampong Thom; Công ty Cổ phần VRG Bảo Lộc.
Với những thành tích đã đạt được, cán bộ công nhân viên công ty đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều Huân chương các loại và nhiều phần thưởng cao quý gồm: Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới, Huân chương Độc lập hạng III; Huân chương Lao động hạng I, II, III, Huân chương Chiến công hạng III; Bằng khen của Chính phủ; Cờ luân lưu của Chính phủ cùng nhiều danh hiệu cao quý khác.
Lãnh đạo Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam tặng bức trướng cho Công ty Cao su Chư Sê nhân dịp kỷ niệm 40 năm thành lập. Ảnh: PV.
Phát biểu tại lễ kỷ niệm, ông Lê Thanh Hưng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam đã ghi nhận và biểu dương những nỗ lực, đóng góp của các thế hệ cán bộ, người lao động của Công ty Cao su Chư Sê vào sự nghiệp xây dựng, đổi mới và phát triển chung của Tập đoàn và của ngành cao su Việt Nam trong thời gian qua.
Ông Lê Thanh Hưng nhấn mạnh, có thể khẳng định, từ khi thành lập đến nay, công ty đã thực hiện rất tốt vai trò chuyển giao kỹ thuật về công tác trồng, chăm sóc, khai thác, chế biến mủ cao su tại địa phương, các thế hệ lãnh đạo và cán bộ, nhân viên, người lao động của Công ty đã luôn gắn bó, vượt qua rất nhiều gian khó để xây dựng vững mạnh Công ty như ngày hôm nay. Đặc biệt Công ty đã tham gia góp vốn thành lập Công ty Cổ phần Cao su Chư Sê – Kampong Thom và đây là đơn vị đầu tư hiệu quả rất tốt.
Để hoàn thành các mục tiêu đề ra trong thời gian tới, ông Lê Thanh Hưng đã đưa ra định hướng với 7 nội dung để cán bộ, công nhân viên, người lao động Công ty thực hiện như: Tiếp tục tiết giảm giá thành, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh; sắp xếp bộ máy hoạt động theo hướng tinh giản, gọn nhẹ; Tiếp tục xây dựng tốt mối quan hệ với cấp ủy, chính quyền các địa phương nơi các nông trường, xí nghiệp đứng chân; Có nhiều giải pháp phù hợp, sáng tạo, tăng cường công tác thu mua, đảm bảo sản phẩm chế biến đạt yêu cầu chất lượng…
Các cá nhân Công ty Cao su Chư Sê có thành tích xuất sắc nhận Bằng khen của Tập đoàn. Ảnh: PV.
“Nhiệm vụ trong chặng đường sắp tới của công ty rất nặng nề nhưng tôi tin tưởng rằng với tinh thần năng động, sáng tạo, đoàn kết và trách nhiệm của tập thể lãnh đạo và cán bộ công nhân viên, người lao động, Công ty Cao su Chư Sê sẽ tiếp tục hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, tiếp tục có những đóng góp quan trọng, thiết thực hơn nữa vào sự phát triển chung của Tập đoàn và địa phương trong thời gian tới”, ông Lê Thanh Hưng chia sẻ.
Tại lễ kỷ niệm, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ NN-PTNT, tỉnh Gia Lai… tặng bức trướng và Bằng khen cùng nhiều danh hiệu khác cho các tập thể và cá nhân đã có thành tích xuất sắc trong lao động sản xuất, đóng góp cho sự phát triển của Công ty.
Nhiều hộ dân là đồng bào dân tộc thiểu số dần thoát nghèo nhờ được Hội Nông dân hỗ trợ con giống, tạo điều kiện tiếp cận các nguồn vốn để làm ăn.
Trao niềm vui đến với nông dân
Từ năm 2022 đến nay, với mục tiêu phát triển kinh tế hộ, đặc biệt là các hộ nghèo người dân tộc thiểu số, Hội Nông dân các cấp huyện Chư Păh (tỉnh Gia Lai) đã triển khai các mô hình sinh kế cho hội viên nghèo, khó khăn như: Tặng 34 con lợn giống với tổng trị giá trên 54 triệu đồng cho 17 hội viên ở các xã Ia Khươl, Hòa Phú, Ia Mơ Nông, Ia Nhin, Đăk Tơ Ver và thị trấn Ia Ly; tặng 62 con dê giống với tổng trị giá trên 186 triệu đồng cho 17 hội viên tại các xã Hà Tây, Ia Khươl, Nghĩa Hòa; tặng 1 con bò trị giá 15 triệu đồng cho hội viên xã Phú Hòa; tặng 1.000 cây mắc ca và 2 tấn phân cho 20 hội viên xã Hà Tây; triển khai mô hình trồng ổi Đài Loan (65 cây ổi) trị giá 3 triệu đồng tại thị trấn Phú Hòa và hỗ trợ 8 hộ nuôi cá bằng lồng tại làng Kênh, Tum, Yut (xã Ia Phí)…
Cũng trong thời gian trên, các cấp Hội Nông dân từ xã đến huyện còn phối hợp với các ngân hàng hỗ trợ giải ngân cho bà con nông dân vay vốn đầu tư phát triển sản xuất. Theo đó, đã có trên 307 tỷ đồng đến được tay 4.629 hộ nghèo có nhu cầu vay vốn phát triển sản xuất.
Tại xã Ia Nhin, thời gian qua, nhiều hội viên nông dân rất vui mừng khi nhận được sự hỗ trợ về cây, con giống và tiếp cận với các nguồn vốn vay để phát triển kinh tế gia đình. Ông Hoàng Việt Thắng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Nhin cho biết, Hội đã hỗ trợ 6 cặp heo giống cho 6 hội viên nghèo phát triển kinh tế và hỗ trợ 3.000 cây cà phê, 500 cây mắc ca, 1.000 cây bời lời cho hội viên. Ngoài ra, Hội còn triển khai chuỗi liên kết sản xuất cà phê 4C với hơn 500 hội viên tham gia, thành lập nông hội sầu riêng của xã…
“Các mô hình hỗ trợ sinh kế là động lực để các hộ nghèo, cận nghèo phát triển kinh tế gia đình. Hiện nay, Hội chỉ còn 13 hộ hội viên nghèo, cận nghèo. Năm 2024, Hội sẽ phấn đấu giảm 4 – 5 hộ hội viên nghèo”, ông Thắng cho biết thêm.
Ông Võ Xuân Bảo, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Chư Păh cho biết, thời gian đến, Hội Nông dân huyện tiếp tục nhân rộng các phong trào thi đua lao động sản xuất, đoàn kết giúp nhau thoát nghèo; đẩy mạnh phát triển quỹ hỗ trợ nông dân các cấp; phối hợp với các ngân hàng giải quyết cho nông dân vay vốn, sử dụng vốn vay có hiệu quả; tiếp tục ký kết với các doanh nghiệp cung cấp vật tư, phân bón theo phương thức trả chậm cho hội viên nông dân đầu tư mở rộng sản xuất.
Song song đó, phối hợp với cơ quan chuyên môn mở các lớp dạy nghề và hỗ trợ việc làm, nâng cao thu nhập cho nông dân; mở các lớp tập huấn, xây dựng mô hình chuyển giao khoa học kỹ thuật, thông tin về thị trường cho hội viên nông dân…
Thoát nghèo từ những chú dê con
Niềm vui đến với gia đình chị Rơ Châm Nguên (làng Tơ Vơn 2, xã Ia Khươl) từ năm 2022 khi được Hội Nông dân huyện hỗ trợ 4 con dê giống để phát triển kinh tế. Sau đó, bản thân chị còn được tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật chăm sóc dê do Hội Nông dân xã tổ chức. Nhờ được chăm sóc đúng kỹ thuật, đàn dê của gia đình chị phát triển ổn định.
Chị Nguên cho biết: “Gia đình tôi thuộc diện hộ nghèo. Do thiếu đất sản xuất, hàng ngày, vợ chồng tôi phải đi làm thuê để có tiền trang trải cuộc sống. Năm 2022, gia đình được Hội Nông dân huyện hỗ trợ 4 con dê giống và hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc. Đến nay, đàn dê của gia đình tăng lên 15 con. Vừa rồi, tôi bán 3 con để mua sắm các vật dụng cần thiết. Số dê còn lại tôi sẽ tiếp tục duy trì để nhân đàn và cố gắng vươn lên thoát nghèo”.
Bà Rơ Châm Mep bên chuồng dê 9 con. Ảnh: Đăng Lâm.
Cũng ở làng Tơ Vơn 2, gia đình bà Rơ Châm Mep cũng được hỗ trợ 2 cặp dê giống. “Năm nay tôi gần 70 tuổi rồi, sức khỏe giảm sút nên không làm nương rẫy được. Nhờ sự hỗ trợ của Hội Nông dân huyện nên đến nay gia đình đã có được 9 con dê. Tôi xin cảm ơn sự hỗ trợ của Hội Nông dân”, bà Mep bộc bạch.
Ông Phạm Quý – Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Khươl cho biết, từ năm 2022 đến nay, từ nguồn hỗ trợ của cấp trên, Hội đã triển khai các mô hình hỗ trợ sinh kế gắn với cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong đồng bào dân tộc thiểu số để từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững”. Đến nay, Hội đã hỗ trợ 14 cặp heo giống cho 7 hộ, 20 con dê cho 5 hội viên và tổ chức tập huấn về công tác khuyến nông cho 300 hội viên.
Ngoài ra, Hội còn làm cầu nối giữa Ngân hàng Chính sách Xã hội với 6 tổ vay vốn cho 232 hội viên vay với tổng dư nợ hơn 9,2 tỷ đồng để đầu tư phát triển kinh tế và nhân rộng các mô hình sản xuất. Bên cạnh đó, từ nguồn vốn ủy thác 450 triệu đồng của Quỹ Hỗ trợ nông dân Trung ương, Hội Nông dân xã đã giải ngân cho 10 hội viên vay để triển khai dự án trồng, chăm sóc sầu riêng.
Ông Võ Xuân Bảo, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Chư Păh cho biết, thông qua các phong trào và việc làm thiết thực, Hội Nông dân các cấp đã trở thành điểm tựa vững chắc giúp hội viên phát triển kinh tế.
Câu thành ngữ “lên thác xuống ghềnh” của người Việt chúng ta thật có sức gợi. Không chỉ gợi hình ảnh, nó còn gợi cảm giác và gợi cả những thanh âm. Mỗi khi đứng trước một con thác, nhìn dòng nước lao từ trên cao xuống, rồi uốn mình đổ xuôi đi, tôi luôn nghĩ đến câu thành ngữ ấy.
Tôi là người thích dịch chuyển, nhất là dịch chuyển đến những nơi có thiên nhiên thanh lành, để tìm sự cân bằng sau những ngày bộn bề chốn công sở. Sống giữa cao nguyên, nơi có địa hình núi đồi tạo nên nhiều cảnh quan đẹp mắt. Có lẽ đẹp nhất là những con suối quanh co uốn lượn giữa rừng sâu, rồi đột ngột lao mình xuống từ một độ cao nào đó để tạo thành những thác nước đẹp kỳ vĩ.
Thác Phú Cường (huyện Chư Sê). Ảnh: Phạm Quý
Còn nhớ chuyến dã ngoại đầu tiên trong cuộc đời sinh viên của chúng tôi. Số đông trong chúng tôi khi ấy đã biểu quyết chọn thác Phú Cường (huyện Chư Sê) làm điểm đến.
Ngày ấy, con đường từ trung tâm huyện dẫn đến thác chưa được mở rộng như bây giờ. Để di chuyển được đến chân thác, chúng tôi phải đi bộ quãng đường khá xa. Chính xác là men theo lối mòn với khá nhiều bụi rậm và dây leo. Cảnh quan hồi ấy còn hoang sơ, có đôi phần gợi cảm giác sợ sệt cho các bạn nữ. Nhờ sự trợ giúp của các bạn nam, chúng tôi vượt qua được lối đi quanh co khúc khuỷu, rồi trở về an toàn.
Sau chuyến đi này, chúng tôi viết bài thu hoạch để ghi lại tất cả những gì đã cảm nhận được. Sau này, tôi còn đôi lần trở lại, chứng kiến sự đổi thay của con đường, của cảnh quan, chỉ có dòng nước quanh năm như rơi xuống từ trời mây là vẫn thế. Và nhờ vậy, nó như cất giữ cho tôi những cảm xúc đôi mươi luôn còn đẹp mãi.
Sau chuyến đi ấy, tôi đã đến với rất nhiều dòng thác khác nhau trên đất nước mình. Những dòng thác nho nhỏ có, hùng vĩ có. Nhưng khi nào, vào thời khắc nghe được tiếng nước ầm ào và nhìn dòng nước nối nhau đổ xuống, tôi cũng như chìm rất sâu vào sự tĩnh lặng.
Tôi thường chọn ngồi ở một tảng đá để có thể bao quát dòng chảy của con thác, có thể nhìn được dòng nước len qua đá sỏi rồi xuôi về một phương nào đó. Phương nào đó thì lại phụ thuộc vào trí tưởng tượng để có thể hình dung ra. Nơi đi qua của dòng nước này có thể là một thung lũng nằm giữa bốn bề đồi núi. Nơi ấy có những thửa ruộng bậc thang lớp lớp gối lên nhau bên những ngôi nhà sàn nằm lẫn trong cây lá. Dòng nước khi ấy sẽ chia mình ra, một phần dành cho đồng ruộng, phần thảo lành nhất sẽ dẫn về một ngôi làng.
Hoặc có thể, dòng nước sẽ hòa mình vào một con sông, lang thang qua những bình nguyên, dùng dằng với những đồng bằng, rồi xuôi về biển lớn… Thứ mềm mại như nước có một phẩm chất tuyệt vời là luôn biết tan ra, hòa vào nhau tạo thành những thứ lớn lao hơn, rồi lắng lại, kết bồi.
Những lúc bỏ lại sau lưng mình phố phường bề bộn, ngồi nghe những thanh âm của thác ngàn, đó thực sự là cảm giác không dễ gì xóa đi được. Giữa ầm ào tiếng nước đổ từ trên cao, tôi nghe được âm thanh của tiếng gió rít qua màn nước trắng mờ đang ầm ầm lao xuống.
Lại nghe được cả tiếng những giọt nước ting toong nối nhau lọt qua một kẽ đá. Âm thanh ấy thật khẽ, thật trong, có thể khiến người ta nghi hoặc, vì nó bị át đi bởi tiếng của dòng chảy đang vun vút lao xuống ngoài kia. Nhưng thật lạ, lần nào tôi cũng nghe rất rõ. Và rồi, tôi đã vui đến độ như lại đang được ngồi nghe tiếng ting toong ấy trong một lễ hội, khi những nhạc cụ được đồng loạt tấu lên.
Dưới bàn tay tài hoa của các nghệ nhân, những âm thanh thân thuộc như chảy về từ rừng sâu suối thẳm, chảy vào tôi những kỳ diệu thiêng liêng. Tiếng t’rưng như trăm ngàn con suối reo vui, như tiếng gió vút lên tầng lá và xuyên qua làn nước mờ trắng đang nối nhau lao xuống. Tiếng đàn đá, lúc chậm rãi hệt như những giọt nước nhảy nhót trên phiến đá dưới vòm động; lúc lại dồn dập như khối nước lúc tiếp mình xuống lòng thác, rồi quẩn lên trước khi bình thản xuôi về nơi khác.
Đôi lần, tôi đã gần như muốn bỏ dở một cuộc đi vì sức khỏe, bởi lên thác xuống ghềnh chẳng bao giờ là chuyện dễ dàng. Những lúc ấy, các bạn đồng hành lại luôn tìm ra một cớ nào đó để thuyết phục tôi tiếp tục. Tôi luôn nghĩ đến điều một người bạn đã từng nói rằng, nơi đẹp nhất là nơi ta chưa từng đặt chân đến. Và vì vậy, tôi lại cố, bởi biết đâu, mình sẽ bỏ lỡ điều đẹp đẽ còn đang ở phía trước.
Vậy nên, mỗi lần mồ hôi mồ kê nhễ nhại, đứng thở dốc cho đỡ mệt, tôi sẽ mường tượng đến những dòng nước quanh co, luôn bắt đầu từ một nơi thật cao, rồi xuôi dần xuôi dần, cho đến đích cuối cùng. Trên hành trình ấy, lúc thì thơ thới uốn lượn; lúc va đập vào những thành vách cản ngăn; lúc lại phải buông mình cho những cú rơi không trọng lượng.
Cũng trên hành trình ấy, có lúc nước phải lặn sâu vào lòng đất, lúc lại bốc hơi lẫn vào với những đám mây. Và dù như thế nào, nước vẫn tạo ra những vẻ đẹp, cả bình dị lẫn kỳ vĩ, khiến con người mê đắm.
Cuộc đời cất giữ rất nhiều câu chuyện. Có những chuyện chỉ dành riêng cho lòng nhẫn nại và sự kiên trì. Thác ngàn cũng biết kể những câu chuyện của mình. Nếu không như vậy, người đời đâu đúc kết thành câu nói “lên thác xuống ghềnh”. Còn tôi, quanh co mãi trong những câu chuyện ở chốn cao nguyên, cùng với thác ghềnh quanh co trong suốt cuộc đời mình.
Nguyễn Tâm Quê bên ly cà phê đặc sản Khe Sanh. Ảnh: Kiên Đồng.
Tỉ mẩn pha một ấm cà phê hệt như cái cách người miền Bắc pha trà mạn rồi nhanh chóng rót ra cốc thủy tinh, Nguyễn Văn Quê chậm rãi nói với tôi, “anh thử thứ cà phê đặc sản trồng trên đất lửa từng đạt danh hiệu ngon nhất Việt Nam này xem có khác biệt gì không?”
Nói rồi lại đọc mấy câu tiếng Anh: Welcome to Khe Sanh, make coffee not war. Bọn em đang cùng với bà con xây dựng thương hiệu cà phê chè Arabica và cà phê mít Liberica riêng có của mảnh đất này. Đó sẽ là tương lai của Khe Sanh, tương lai của Hướng Hóa và cộng đồng người Bru – Vân Kiều bản địa. Một thứ thức uống để thế giới biết đến Khe Sanh không chỉ bởi chiến tranh khốc liệt mà sẽ là một Khe Sanh của cà phê đặc sản, cà phê của núi rừng Trường Sơn.
Tôi đưa cốc cà phê lên miệng. Một cảm giác rất khác so với những cốc cà phê đã từng uống, nó giống với nước trái cây hơn, dịu ngọt nhưng vẫn rất đậm vị và ngọt hậu lưu luyến mãi nơi cổ họng. Lâu nay, cứ nghe nói cà phê chè Arabica ngon nhất hình như ở Cầu Đất (Lâm Đồng) hay mạn miền núi Tây Bắc của tỉnh Sơn La, bây giờ mới biết đến ngôi vương của Arabica được sinh ra trên miền đất lửa đầy nắng, gió và nhiều dư âm của chiến tranh như miền Khe Sanh – Hướng Hóa.
Chuyện những người hồi sinh miền đất lửa
“Rồi sẽ thấy và nhất định thấy. Một đô thị vàng trên đồi Lao Bảo. Một thị trấn yêu kiều qua ngả Làng Vây”. Mấy câu thơ của một người Huế, nhà thơ – chiến sĩ Ngô Kha viết vào những ngày tháng Khe Sanh – Hướng Hóa được giải phóng năm 1968 cứ phảng phất theo chúng tôi trên chuyến xe ngược Đường 9 để lên với chốn xa xôi nhất, nhiều khó khăn nhất của miền đất lửa Quảng Trị.
Từ thị trấn Krông Klang của huyện Đakrông đi qua cầu treo Đakrông, biểu tượng của đồng bào và núi rừng trên miền Tây tỉnh Quảng Trị là cả một miền lịch sử. Sân bay Tà Cơn, Nhà tù Lao Bảo, Di tích Chiến thắng Làng Vây, Đồn điền Mụ Rộm… phơi mình với thời gian, đang đón những đợt gió Lào quần thảo vào những ngày đầu hạ.
Giữa trung tâm huyện lỵ Hướng Hóa, tượng đài chiến thắng Khe Sanh sừng sững như biểu tượng anh hùng về một thời lửa đạn. Cách đó không xa lắm, xác những chiếc máy bay, xe tăng chiến đấu, bom đạn được trưng bày ở Làng Vây, ở Bảo tàng chiến thắng Đường 9 – Khe Sanh, Sân bay Tà Cơn… đang ngày ngày kể chuyện cho khách đến tham quan về một trận Điện Biên Phủ thứ hai hay chốn địa ngục trần gian theo cách nói của lính thủy quân lục chiến Hoa Kỳ đã tham chiến ở mặt trận Đường 9 – Khe Sanh năm 1968.
Khe Sanh – Hướng Hóa hôm nay. Ảnh: Kiên Đồng.
Quanh thị trấn là làng bản trùng điệp. Rất nhiều tên xã, tên bản bắt đầu bằng chữ tân: Tân Liên, Tân Lập, Tân Long, Tân Thuận…, những chỉ dấu của một thời phát động phong trào đưa người dưới xuôi lên xây dựng kinh tế mới sau ngày đất nước thống nhất. Cùng nhau vỡ hoang, cùng nhau xây dựng cuộc sống, những bàn tay, khối óc của người dưới xuôi lên đây cùng với đồng bào Pa Kô, Bru – Vân Kiều gầy dựng nên những đồi núi bạt ngàn cà phê, bạt ngàn chuối, bạt ngàn rừng trồng, phủ một màu xanh lên Hướng Hóa.
Cả một vùng đất từng nằm trong số những huyện nghèo nhất cả nước đang vỡ vạc chuyển mình, từng ngày. Nhất là những năm gần đây khi các dự án thuỷ điện, điện gió đi vào hoạt động, Khu thương mại đặc biệt Lao Bảo được đầu tư đẩy mạnh thông thương đã thành hình hài “đô thị vàng trên đồi Lao Bảo, “thị trấn yêu kiều qua ngả Làng Vây” thêm tấp nập, nhộn nhịp.
Nguyễn Tâm Quê đón tôi từ thị trấn Khe Sanh và lập tức di chuyển thêm một giờ đồng hồ, vượt mấy chục cây số đường rừng lên xã Hướng Phùng. Trên ấy là thủ phủ của người Bru – Vân Kiều, cũng là nơi có diện tích cà phê lớn nhất của tỉnh Quảng Trị.
Giống như phần lớn dân đi kinh tế mới ở Hướng Hóa, Quê là người dưới huyện Triệu Phong. Chỉ mới lên đây gắn bó với cây cà phê độ hơn chục năm, vậy mà bây giờ có nhiều người bảo, nếu để nguyên bộ quần áo lao động thường nhật thì Quê đích thực là một người đồng bào, còn khoác lên trang phục chỉnh tề, tóc tai gọn gàng một chút thôi thì đấy đích thị lại là một chuyên gia đầu ngành về cà phê chứ chả đùa.
“Giáo sư đầu ngành” vừa đi vừa kể, cây cà phê có mặt trên đất Hướng Hóa vào những năm đầu thế kỷ 20. Một quân nhân người Pháp đồng thời là một nhà sinh vật học tên là Eugene Poilane, khi được điều động đến vùng đất Quảng Trị đã nghiên cứu đất đai, khí hậu và sau đó mở cả một đồn điền cà phê trù phú.
Nhưng chiến tranh và nhiều thăng trầm, sóng gió khác đã từng khiến cà phê Khe Sanh tưởng chừng như chỉ còn là dĩ vãng. Thứ cây “ăn không no” ấy có thể vẫn nằm lẩn khuất đâu đó trên nương rẫy, trong vườn nhà của người dân nhưng bảo chăm sóc, thu hoạch bà con đều lắc đầu. Với người đồng bào, chẳng có bất cứ thứ gì có thể gọi là dài hơi cả. Đang trồng cà phê thấy giá sắn cao lập tức chuyển sang trồng sắn. Gặp giá chuối cao lại nhổ sắn ồ ạt trồng chuối là chuyện xảy ra như cơm bữa.
“Tụi em là những người đầu tiên quyết tâm đưa cà phê Khe Sanh trở thành đặc sản của miền đất lửa Quảng Trị”, Quê nói. “Bắt đầu từ năm 2015 và chỉ vỏn vẹn có 6 người, từ cơ duyên quen biết với thầy Lê Trung Hưng, một chuyên gia cà phê và là trưởng đại diện Công ty Inter-Kom S.P.A tại Tp.HCM. Đó là thời điểm mà cà phê Quảng Trị gần như đã biến mất trên bản đồ cà phê Việt Nam. Những gì sót lại của cà phê từ thời Pháp thuộc chỉ còn đâu đó trên rẫy hay trong những khu vườn hoang hóa của đồng bào”.
Mang khát vọng lập nghiệp ở mảnh đất này, Nguyễn Tâm Quê nghĩ: Người Pháp từng xây dựng cả một đồn điền cà phê trù phú ở đây chắc phải có nguyên do, chưa kể, năm 1978, Nông trường Cà phê Khe Sanh từng gầy dựng giống cà phê chè Arabica Catimor với diện tích khoảng 5.000ha và để lại cho Hướng Hóa, vậy cớ sao đồng bào lại không thể dựa vào cà phê để khấm khá lên?
Nghĩ là làm, Quê là người đầu tiên liên kết với người dân tái canh, trồng mới các giống cà phê chè, cà phê mít. Vụ đầu tiên thu tận 3 tấn nhân xanh nhưng chỉ bán chưa được 90 triệu đồng. Là bởi, bà con mang cà phê ngâm nước, trộn đất để tăng trọng lượng, họ không quan tâm chuyện thương hiệu, bền vững, chỉ quan tâm làm sao có thể thu được tiền. Quê mang cà phê lên mạng, đi lang thang khắp thị trường Quảng Trị, Tây Nguyên, Hà Nội, Sài Gòn… Ở đâu cũng chỉ nhận lại những cái lắc đầu, thậm chí có không ít người tỏ vẻ ngỡ ngàng khi biết Quảng Trị cũng có cà phê.
Cây cà phê trên miền đất lửa. Ảnh: Kiên Đồng.
Cuối cùng, may mắn đến khi Quê gặp thầy Lê Trung Hưng. Một chiến lược phục dựng cà phê Khe Sanh được vạch ra và việc đầu tiên là mở các lớp học. Thay đổi tư duy bà con về giá trị của hạt cà phê trăm năm trên đất Hướng Hóa, về khát vọng xây dựng thương hiệu cà phê đặc sản của miền đất lửa. Cũng vận động được nhiều người tham gia học tập nhưng cuối cùng chỉ còn sót lại 6 người. Ngoài Quê còn có thêm anh Hoàng Luận, Phan Hồng Phong, Nguyễn Duy Phương và chị Nông Thị Hanh… Chính 6 con người ấy là hạt nhân đưa cà phê Quảng Trị gây tiếng vang, trở thành cà phê ngon nhất Việt Nam mấy năm nay.
“Một hành trình “chảy máu mắt” anh ạ”, Nguyễn Duy Phương, Giám đốc HTX nông nghiệp sinh thái Bốn Phương ở thôn Doa Củ, xã Hướng Phùng kể lại. Ngay sau khi kết thúc lớp học thầy Hưng, 6 người bọn họ vào từng thôn bản, đến từng hộ đồng bào đang có cà phê để hiện thực những gì thầy truyền dạy. Cùng bà con chăm sóc, thu hái cà phê, vận động từng người tham gia chuỗi liên kết làm cà phê đặc sản Khe Sanh. Ai cũng gật gù hứa sẽ cùng với học trò thầy Hưng làm cà phê đặc sản. Nhưng đến vụ vào hỏi thì bà con đã thu hái bán xô cho thương lái. Thứ cà phê xô nửa xanh nửa chín, xen lẫn đầy tạp chất, que lá vẫn được bà con chuộng hơn.
Phải mất đúng 2 năm, 6 người trong Nhóm cà phê đặc sản Khe Sanh mới thành công với sản phẩm cà phê không xen lẫn quả xanh với quả chín. Để bắt đầu một cuộc hành trình mới, hành trình mang lại vinh quang cho cà phê đất lửa.
Tinh hoa của đại ngàn Trường Sơn
Ba năm trước, tại cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam do Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk tổ chức, nhóm cà phê đặc sản của tỉnh Quảng Trị hệt như cô Tấm trong truyện cổ tích đi thử giày vua. Không ai biết đến và cũng không ai nghĩ thứ cà phê nhân nhỏ, cong lại lốm đốm màu trứng cuốc kia dám “cả gan” mang đi dự cuộc thi danh giá nhất về cà phê đặc sản. Nhất là giám khảo cuộc thi ấy lại là những chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực cà phê trong nước và quốc tế.
Ấy vậy mà cà phê Quảng Trị đã “gây ra một vụ nổ lớn”. Cà phê Arabica trồng trên đất lửa chễm chệ ở cả hai vị trí cao nhất. Một năm sau, tại cuộc thi Coffees Roasted at the Origin dành cho những nhà sản xuất và chế biến nhỏ trên thế giới do Tổ chức phi chính phủ AVPA (The Agency for the Valorization of Agricultural Products) tổ chức tại thủ đô Paris nước Pháp, cà phê Khe Sanh lại được xướng tên lên nhận giải Bạc.
Cà phê đặc sản Khe Sanh. Ảnh: Kiên Đồng.
Kể từ thời điểm đó, cà phê đặc sản Khe Sanh luôn là ứng viên nặng ký trong các cuộc thi cà phê đặc sản. Nguyễn Tâm Quê khẳng định: Mặc dù các mẫu sản phẩm dự thi đã được mã hóa bởi một đơn vị độc lập, nhưng chỉ cần nhìn mẫu mã, nếm thử hương vị thì những người sành cà phê có thể nhận ra ngay đó là cà phê đất lửa. Mẫu mã có thể chưa được vừa mắt, màu sắc còn chưa hấp dẫn nhưng bù lại chất lượng khó có nơi nào sánh bằng. Và trong những cuộc thi cà phê đặc sản gần đây, khi chọn ra các sản phẩm trong Top 10 thì số lượng của Nhóm cà phê đặc sản Khe Sanh luôn áp đảo.
Hôm chúng tôi lên xã Hướng Phùng cũng là thời điểm họ vừa mới gửi mẫu dự thi Cà phê đặc sản năm nay. Dù chưa công bố kết quả, nhưng Quê tin tưởng chắc chắn giải năm nay Quảng Trị lại áp đảo. Bởi, qua test mẫu liên tục mấy năm nay đều cho kết quả cà phê Arabica Quảng Trị có dải hương phong phú, với 12 nốt hương, gồm: sô-cô-la, ca-ra-men và nhóm trái cây nhiệt đới như xoài, chanh leo, điều, ổi hồng, mít, dứa, dâu tây, rượu nho, đinh hương, hồng trà.
Đó là kết tinh của miền đất lửa, của đại ngàn Trường Sơn làm cho hậu vị của cà phê Arabica Khe Sanh tỏa hương thơm quyến rũ không nơi nào có được.
Danh tiếng, lẽ tất nhiên mang lại nhiều sự tự hào. Nhưng đích đến của Nhóm cà phê đặc sản Khe Sanh là một câu chuyện khác. Hướng Phùng nói riêng và huyện Hướng Hóa nói chung chủ yếu là người đồng bào Pa Kô, Bru – Vân Kiều, để giúp đồng bào phát triển sản xuất, nâng cao đời sống đã thử qua hết các chính sách rồi. Từ trồng sắn, cây ăn quả như mít, chuối, chanh dây đến các loại cây lâm nghiệp nhưng cuối cùng không có gì phù hợp hơn cây cà phê.
Hơn 4 năm qua, Nhóm cà phê đặc sản Khe Sanh thuyết phục bà con bằng trợ giá, bằng hỗ trợ khoa học kỹ thuật, mỗi một cân cà phê thay vì bán xô với giá 7-8 ngàn đồng thì nhóm của Quê bao tiêu mua lại cho bà con với giá 15-18 ngàn đồng.
Nguyễn Tâm Quê tính toán, 1ha cà phê hiện trồng khoảng 4,5-5 nghìn cây giống, tiền bón phân hết chừng 5 tạ, cộng thêm tiền làm đất đầu tư tất cả hết khoảng 50 triệu đồng. Trồng khoảng 2 năm cà phê cho quả bói, năm thứ ba có thể thu hoạch từ 10-12 tấn quả. “Với giá bán hiện nay 1ha thu 100 triệu đồng là chuyện bình thường, suy đi tính lại trên đất lửa này chẳng có cây nào bền vững hơn cà phê anh ạ”, Quê tự tin.
Cũng chính nhờ hiệu quả của phép tính đó mà mấy năm gần đây số người Bru – Vân Kiều xin tham gia liên kết với Nhóm cà phê đặc sản Khe Sanh ngày một nhiều thêm. Ngoài diện tích 3ha của gia đình, Quê liên kết với các hộ dân mở rộng thêm diện tích cà phê chè, mở mô hình du lịch trang trại để du khách có thể trải nghiệm quy trình sản xuất, chế biến cà phê.
HTX của anh Nguyễn Duy Phương cũng đã có 9 thành viên liên kết với khoảng hơn 100ha. Phan Hồng Phong với thương hiệu Pun coffee đã liên kết chặt chẽ phát triển sinh kế bền vững cùng với 95 hộ trong đó có 55 hộ đồng bào thiểu số Bru – Vân Kiều ở thôn Xa Ry xây dựng mô hình đa dạng sinh học tạo tán rừng từ vườn cà phê.
Cộng với Công ty TNHH cà phê Ta Lư – Khe Sanh của Nông Thị Hanh, cà phê nhà vườn Hoàng Luận, một phong trào liên kết cùng nhau xây dựng thương hiệu cà phê Khe Sanh đang lan tỏa khắp miền rừng Hướng Hóa.
Cây cà phê, tương lai của miền đất lửa. Ảnh: Kiên Đồng.
“Tương lai của vùng đất này sẽ là cà phê”, giọng Nguyễn Tâm Quê chắc nịch. Hiện 6 người trong nhóm của Quê cũng đang tích cực tham gia vào các dự án cộng đồng, nhất là khi cà phê trên miền đất lửa đã được Cục Sở hữu trí tuệ của Bộ KH-CN cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Khe Sanh”. Quảng Trị cũng là 1 trong 8 tỉnh được Bộ NN-PTNT chọn để phát triển cà phê đặc sản theo Đề án Phát triển cà phê đặc sản Việt Nam giai đoạn 2021 – 2030.
Và xã Hướng Phùng, cái nôi của cà phê đặc sản Quảng Trị chính là địa phương được chọn để thực hiện với tổng diện tích ổn định khoảng 60ha, sản lượng khoảng 20 tấn. Lại còn nghe thông tin, từ chất lượng cà phê đặc sản Arabica do nhóm cà phê đặc sản cung cấp, có đối tác Nhật Bản đặc biệt thích thú khi phát hiện ra hương hoa anh đào rất quý hiếm có trong cà phê Khe Sanh và cam kết hỗ trợ phát triển cà phê bền vững. Công ty TL Group LLC của Hoa Kỳ ký kết hợp đồng độc quyền phân phối 2 tấn cà phê Arabica Khe Sanh do Công ty TNHH Pun coffee cung cấp…
Chuyện “tương lai” mà Quê nói thực ra đang hiện hữu từng ngày trên miền đất Hướng Hóa. Với diện tích ngày càng được mở rộng, trong đó chú trọng phát triển cà phê mít Liberica, nhóm của Quê đang hiện thực khát vọng lớn hơn là cùng với đồng bào Pa Kô, Bru – Vân Kiều phát triển bền vững.
“Cây cà phê mít rất phù hợp với miền đất Hướng Hóa, không phải chăm sóc, không sử dụng phân bón nước tưới nhiều nên chắc chắn sẽ phù hợp với tập quán canh tác của đồng bào. Mục tiêu, khát vọng của nhóm bọn em là gắn sản phẩm cà phê với văn hóa bản địa của đồng bào, để mỗi hạt cà phê từ đất Hướng Hóa này đi ra thế giới ngoài hương vị sẽ là câu chuyện của miền đất lửa, của đại ngàn Trường Sơn”, Nguyễn Tâm Quê chia sẻ.
Bên ly cà phê nói chuyện hòa bình
Trở lại với dự án “Welcome to Khe Sanh, make coffee not war” của Nguyễn Tâm Quê và nhóm cà phê đặc sản Khe Sanh, họ đang cùng nhau đưa cà phê Khe Sanh trở thành thương hiệu mang đến những giá trị ngoài thứ thức uống thông thường. Từ những hợp đồng xuất khẩu đi các thị trường Mỹ, Nhật Bản và nhiều quốc gia khác, thương hiệu cà phê đặc sản Khe Sanh còn mở ra các tour du lịch cộng đồng, tour du lịch khám phá miền đất lửa Quảng Trị. Cà phê và chiến tranh, hai thứ tưởng chừng như không liên quan đến nhau nhưng lại được tích hợp trong một thông điệp mang ý nghĩa hòa bình.
Quê kể, có rất nhiều du du khách đến Khe Sanh, đến Làng Vây từng là những cựu binh người Mỹ. Họ không khỏi bất ngờ khi chứng kiến miền đất lửa năm xưa thay da đổi thịt vươn mình. Sau khi thăm lại Sân bay Tà Cơn, Khu di tích Khe Sanh, Làng Vây, Đường 9, họ cùng nhau ngồi lại bên ly cà phê đặc sản của miền đất lửa. Kể chuyện chiến tranh để thể hiện khát vọng hòa bình, kể về lịch sử để cùng nhau hàn gắn vết thương quá khứ. Đó chính là thông câu chuyện của hạt cà phê Khe Sanh, cà phê “not war”.
Thông điệp lớn nhất mà những người làm cà phê ở Khe Sanh chính là mong muốn: Bên ly cà phê nói chuyện hòa bình.
Giá trị tài sản ròng 2,1 tỷ USD của CEO Apple Tim Cook vẫn không khiến ông trở thành một trong 1.000 người giàu nhất thế giới.
CEO Apple Tim Cook bất ngờ có mặt tại Hà Nội rạng sáng 15/4. Trong thông báo mới từ Apple, CEO Tim Cook làm việc tại Việt Nam trong 2 ngày. Ông sẽ gặp gỡ nhiều nhà sáng tạo nội dung, lập trình viên và có một số hoạt động liên quan tới giáo dục.
Tim Cook sinh năm 1960, gia nhập Apple vào tháng 3/1998 với tư cách là Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách hoạt động toàn cầu, sau đó ông đảm nhận chức Phó chủ tịch điều hành. Ông được bổ nhiệm làm Giám đốc điều hành Apple tháng 8/2011.
Tim Cook bất ngờ đến Việt Nam. (Ảnh: CNBC)
Theo dữ liệu của Forbes, CEO Tim Cook đang sở hữu khối tài sản 2,1 tỷ USD. Con số này không nhỏ nhưng nếu so sánh giá trị tài sản ròng với những tỷ phú khác, Tim Cook chỉ là người giàu thứ 1.585 trên thế giới.
Giá trị tài sản ròng của Tim Cook bao gồm khoảng 3,3 triệu cổ phiếu Apple (theo Reuters) tương đương khoảng 651.783.000 USD theo mức định giá hiện tại của công ty.
Tim Cook tiêu tiền thế nào?
Tim Cook đã yêu cầu giảm lương năm 2023 sau khi gói lương thưởng khổng lồ của ông những năm trước đã gây ra tranh cãi giữa các cổ đông Apple.
Theo hồ sơ của Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ (SEC), toàn bộ lương thưởng Tim Cook được nhận trong năm 2023 đạt ở mức 49 triệu USD, thấp hơn 40% so với tổng số tiền ông được trả năm 2022. Hồ sơ của SEC còn tiết lộ phần lớn tiền lương của Tim Cook phụ thuộc nhiều hơn vào hiệu quả thực tiễn của công ty như giá cổ phiếu so với trước đây.
CEO Tim Cook đã dành một phần tài sản của mình để đầu tư vào bất động sản. Nơi ở chính của Tim Cook là một ngôi nhà rộng 2.400 m2 ở Palo Alto, California.
Tim Cook sở hữu 2,1 tỷ USD. (Ảnh: Getty)
Ông cũng sở hữu một dinh thự rộng lớn ở La Quinta, California, được mua với giá khoảng 10 triệu USD vào năm 2021. Dinh thự có hai nhà bếp, 5 phòng ngủ, 6 phòng tắm và một hồ bơi vô cực.
Một hồ sơ khác của SEC cũng tiết lộ, CEO Apple đã quyên góp 2 triệu USD cho một tổ chức từ thiện bí ẩn ngay sau Giáng sinh năm 2019. Tháng 8/2018, Tim Cook quyên góp gần 5 triệu USD cho một tổ chức từ thiện giấu tên khác. Về những khoản quyên góp công khai, CEO Tim Cook từng hỗ trợ tài chính cho Trung tâm Công lý và Nhân quyền Robert F. Kennedy và Chiến dịch nhân quyền.
Tim Cook cũng công khai tuyên bố dự định hiến toàn bộ tài sản của mình cho từ thiện.
Theo Business Insider, Tim Cook gia nhập Apple với tư cách là Phó chủ tịch cấp cao phụ trách mảng vận hành toàn cầu. Vai trò của Tim Cook phải đưa ra các quyết định khó khăn như đóng cửa nhiều nhà máy sản xuất, cắt giảm số lượng đối tác cung cấp Apple đang có, thuê gia công bên ngoài khi có thể và giảm lượng hàng tồn kho của công ty.
Là người có tài trong việc quản lý và tối đa hóa hiệu suất, Tim Cook đã giúp giảm lượng sản phẩm tồn kho chưa bán được của tập đoàn từ 400 triệu USD xuống chỉ còn 78 triệu USD chỉ trong hơn nửa năm. Tim Cook và đội ngũ của ông cũng đầu tư có chiến lược vào mảng công nghệ như bộ nhớ flash dùng trong dòng iPod huyền thoại của Apple vào đầu những năm 2000.
Năm 2007, Tim Cook được thăng chức lãnh đạo hoạt động của toàn bộ công ty. Đến năm 2009, khi Steve Jobs vắng mặt vì lý do sức khỏe, Tim Cook đã đảm nhận vị trí CEO tạm thời. Đó là bước đệm cho Tim Cook kế vị Jobs, trở thành CEO Apple 2 năm sau đó.
