Nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân, ngày 26/5, Bộ NN&PTNN phối hợp với UBND tỉnh Gia Lai tổ chức diễn đàn “giải pháp khôi phục sản xuất cà phê, hồ tiêu sau hạn hán kéo dài ở khu vực Tây Nguyên”.
Gần 300 đại biểu, nông dân đến từ 5 tỉnh Tây Nguyên đã có mặt tại diễn đàn với mong muốn được các chuyên gia chia sẻ những kinh nghiệm trong việc khắc phục lại cây trồng sau khi bị ảnh hưởng nặng nề của đợt hạn hán lịch sử vừa qua.
Bên cạnh đó là những giải pháp phòng chống tình trạng ngập úng cũng như dịch bệnh hoành hành khi vào đầu mùa mưa.
Cứu những cây trồng có khả năng phục hồi
Năm 2016 được xem là năm khô hạn khốc liệt nhất ở các tỉnh Tây Nguyên trong vòng 30 năm qua. Tình hình hạn hán kéo dài đã làm cho nguồn nước tưới bị thiếu hụt, gây thiệt hại hàng trăm héc ta cây trồng.
Theo thống kê của Cục trồng trọt Bộ NN&PTNT, Tây Nguyên có khoảng 165.000 ha cây trồng nông nghiệp bị tác hại của hạn hán, chủ yếu là cây cà phê và tiêu với 110.000 ha bị ảnh hưởng ở mức độ khác nhau. Thậm chí, diện tích cây trồng mất trắng gần 8.000 héc ta. Đắl Lắk là tỉnh ảnh hưởng trầm trọng nhất của hạn hán với diện tích cây cà phê ước đạt 7.000 ha, kế đến là Đắk Nông và Gia Lai.
Ông Cao Văn Huân (xã Ia H’Bông, huyện Chư Sê, Gia Lai) cho biết, cả gia đình sống dựa vào 3 héc ta cà phê, đợt hạn hán vừa qua chúng tôi phải chặt bỏ mất 1/3 để trồng mới, số còn lại đành phó mặc cho trời. Rất may, mấy ngày vừa qua bắt đầu xuất hiện những cơn mưa đầu mùa khiến gia đình tôi rất vui mừng. Trước mắt chúng tôi cũng như người dân trong vùng sẽ phải tìm cách chăm bón cây cà phê cho tốt để không bị thiệt hại thêm nữa.
Đề cập đến vấn đề phục hồi cây trồng sau hạn hán, Tiến sĩ Hoàng Thanh Tiệm – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, đối với diện tích cà phê bị chết toàn bộ, cách tốt nhất cưa đốn để phục hồi. Cụ thể, vào đầu mùa mưa nên tiến hành cưa đốn toàn bộ thân cây cách mặt đất từ 30-40 cm, sau đó nuôi từ 1-2 chồi/ gốc để thay thế cho thân cây cũ bị cắt bỏ. Sau đó tiến hành cày bừa giữa 2 hàng cà phê để trồng cây ngắn ngày trong lúc chờ đợi cây cà phê lớn.
Cùng chung quan điểm đó, ông Trương Hồng – Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây nguyên cho biết, đối với vườn cà phê bị thiệt hại nặng như lá cành đã bị khô, không có khả năng thu hoạch nên cưa đốn phục hồi hoặc ghép cải tảo.
Việc cưa đốn phục hồi để tái tạo lại hệ thống thân cành mới sẽ cho năng suất đồng đều. Còn trong trường hợp ghép cải tạo khi vườn cà phê có bộ giống không tốt nhưng không bị thối rễ thì nên thì nên ghép cải tạo thay giống tốt đối với vườn cà phê dưới 20 năm tuổi.
Cũng theo ông Hồng, đối với cây trồng bị ảnh hưởng nhẹ của hạn hán thì cần phải duy trì chế độ chăm sóc bằng cách cắt bỏ cành khô, rụng lá giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi các cành mang quả.
Phòng chống ngập úng, dịch bệnh vào mùa mưa
Thiệt hại của đợt hạn hán vẫn chưa nguôi thì người dân lại thêm nỗi lo khi mùa mưa kéo đến. Những cơn mưa chuyển mùa là điều kiện thuận lợi cho loại rệp sáp hại quả phát triển nhanh, cùng với đó là tình trạng ngập úng làm thối rễ cây trồng. Làm thế nào để chăm sóc hiệu quả vườn cây cũng đang là bài toán đau đầu đối với người dân.
Liên quan đến vấn đề này, ông Hồng cho biết, vào mùa mưa cần phải thường xuyên bón phân cho cây trồng, cắt tỉa cành tán cho đỡ rậm rạp. Bênh cạnh đó bà con thường xuyên đến thăm vườn để tìm hiểu và phát hiện bệnh nhằm có phương pháp ngăn chặn kịp thời.
Đặc biệt quan tâm đến bệnh rệp sáp gây hại vào đầu mùa mưa. Cụ thể, khi phát hiện khoảng 10% quả trên cây có rệp sáp thì nên dùng máy bơm nước cao áp xịt mạnh vào chùm quả để rửa trôi, sau đó tiến hành phun thuốc.
Trong khi đó, Bà Lê Thu Hiền – Thạc sĩ nghiêm cứu bộ môn bệnh cây – Viện bảo vệ thực vật thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam giải cho biết, khi mưa xuống, bộ rễ cây trồng sẽ bị suy yếu rất nhiều.
Chính vì vậy, vấn đề đầu tiên cần làm lúc này là khôi phục lại bộ rễ cây trồng. Muốn vậy, cách tốt nhất lúc này không nên dùng phân hóa học mà phải ủ rễ bằng phân chuồng, sau đó bơm thêm chế phẩm sinh học Trichoderma nhằm giảm thiểu bệnh chết nhanh chết chậm. Khi bón phân chuồng được 7-10 ngày thì trộn chế phẩm sinh học Trichderma sẽ mang lại hiệu quả.
Theo các chuyên gia, việc chăm sóc cây trồng khi bắt đầu vào mùa mưa rất quan trọng, người dân cần tìm hiểu kỹ trước khi quyết định sử dụng biện pháp nào cho hiệu quả. Cách tốt nhất nên tìm đến cách chuyên gia để được tư vấn, qua đó giúp cho năng suất đạt hiệu quả cao nhất.